‘పథేర్ పాంచాలి’, ‘చారులత’, ‘మహానగర్’, ‘సోనార్ కేలా’, ‘శత్రంజ్ కే ఖిలాడీ’ వంటి అద్భుత చిత్రాలను రూపొందించిన గొప్పదర్శకుడు సత్యజిత్ రే. ప్రపంచంలోని అత్యుత్తమ చిత్రనిర్మాతలలో ఒకరిగా గుర్తించబడ్డారు. నేడు ఆయన జయంతి. ప్రపంచ సినిమాలో అత్యున్నత గౌరవంగా భావించే ఆస్కార్ అవార్డును అందుకున్న భారతీయ చిత్రనిర్మాతలు చాలా తక్కువ మంది ఉంటారు. సాధారణంగా ఈ అవార్డు హాలీవుడ్ చిత్రాలను నిర్మించే అమెరికన్ పౌరులకు మాత్రమే లభిస్తుంది.
అయితే, భారతీయ సినిమా చరిత్రలో ఒక మైలురాయిగా నిలిచిన సత్యజిత్ రే 1992లో 64వ అకాడమీ అవార్డుల సందర్భంగా గౌరవ పురస్కారంతో సత్కరించబడ్డారు. ఈ అవార్డు భారతదేశంలో జీవితకాల సాఫల్య పురస్కారంతో సమానం. ఈ విభాగంలో ఆస్కార్‌ను అందుకున్న మొదటి భారతీయుడు అయిన రే వ్యక్తిగతంగా ఈ వేడుకకు హాజరుకాలేకపోయారు. ఆ సమయంలో ఆయన ఆరోగ్యం అనుకూలంగా లేకపోవడమే కారణం.
64వ అకాడమీ అవార్డుల సమయంలో రే కోల్‌కతాలోని ఒక ఆసుపత్రిలో చికిత్స పొందుతున్నారు. దీంతో లాస్ ఏంజిల్స్‌కు వెళ్లలేకపోయిన ఆయన, డాల్బీ థియేటర్‌లో జరిగిన వేడుకలో వీడియో సందేశం ద్వారా తన అభిప్రాయాలను పంచుకున్నారు. రే యొక్క అవార్డును నటి ఆడ్రీ హెప్‌బర్న్ ప్రకటించి, ఆయన పనిని “చలనచిత్రాల కళలో అరుదైన నైపుణ్యం మరియు లోతైన మానవతావాదం, ఇది ప్రపంచవ్యాప్తంగా చిత్రనిర్మాతలు మరియు ప్రేక్షకులపై చెరగని ప్రభావాన్ని చూపింది” అని కొనియాడింది.
ఆసుపత్రి మంచం మీద కూర్చుని, చేతిలో గోల్డెన్ ఆస్కార్ ట్రోఫీని చూపుతూ రే తన ప్రసంగంలో, “ఈ అద్భుతమైన అవార్డును అందుకోవడానికి ఈ రాత్రి ఇక్కడకు రావడం నాకు ఒక అసాధారణ అనుభవం. ఇది ఖచ్చితంగా నా ఫిల్మ్ మేకింగ్ కెరీర్‌లో అత్యుత్తమ విజయం” అని అన్నారు. 1992, మార్చి 30న జరిగిన ఈ వేడుకలో పురస్కారం అందుకున్న రే, ఒక నెల తరువాత, ఏప్రిల్ 23న 70 సంవత్సరాల వయస్సులో కోల్‌కతాలో కన్నుమూశారు. ఈ రోజు వరకు, ఈ గౌరవంతో సత్కరించబడిన ఏకైక భారతీయుడు రేనే.
